Częstokroć podatnicy odbierając pismo z Organów podatkowych wzywające do przedłożenia pewnych dokumentów bądź wyjaśnień postrzegają je tak samo, tzn. jako kontrolę podatkową, a co za tym następuje kreują w swych domysłach „czarne scenariusze”, ale czy słusznie?
Po pierwsze czynności sprawdzające, a kontrola to nie to samo, a dokładniej to dwie różne instytucje prawa, odrębnie unormowane.
- Przepisy odnoszące się do czynności sprawdzających zawarte są w Dziale V Ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (tekst jedn.: Dz.U. z 2021 r., poz. 1540 z późn. zm.) – dalej Ordynacja podatkowa.
- Przepisy odnoszące się do kontroli podatkowej zawarte są w Dziale VI Ordynacji podatkowej.
Po drugie prowadzenie czynności sprawdzających samo w sobie nie jest niczym poprzedzone, wszczęcie kontroli podatkowej, z pewnymi wyjątkami opisanymi w art. 282b i art. 282c Ordynacji podatkowej musi zostać poprzedzone co naj mniej 7 dniowym zawiadomieniem o zamiarze wszczęcia kontroli podatkowej.
Po trzecie skutek prowadzenia przez Organ podatkowy czynności podatkowych, a wszczęcia kontroli podatkowej wywołuje różne konsekwencje i tym samym pozostawia podatnikowi inne „pole” do działania.
Dla przykładu, w trakcie trwających czynności sprawdzających podatnik może złożyć korektę deklaracji, a w przypadku trwania kontroli podatkowej prawo, w zakresie objętym jej przedmiotem ulega zawieszeniu na czas jej trwania.
Przy czym zgodnie z art. 3 pkt 5 Ordynacji podatkowej za deklaracje podatkowe rozumie się przez to również zeznania, wykazy, zestawienia, sprawozdania oraz informacje, do których składania obowiązani są, na podstawie przepisów prawa podatkowego, podatnicy, płatnicy i inkasenci.
Uwaga: zawiadomienie o zamiarze wszczęcia kontroli podatkowej nie pozbawia podatnika możliwości złożenia korekty deklaracji podatkowych.
Po czwarte przebieg kontroli udokumentowany jest w protokole, a w przypadku czynności sprawdzających taki dokument nie powstaje.
Zatem już pobieżna analiza wykazuje różnice w znaczeniu (instytucji prawa) czynności sprawdzających i kontroli podatkowej i różnice w przysługujących podatnikowi prawach, a znajomość ich pozwoli częstokroć uniknąć negatywnych konsekwencji.
